İşletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmesi ve karlılığını artırabilmesi için varlıklarını etkili bir şekilde yönetmeleri gerekmektedir. Varlıklar, işletmenin mülkiyetine sahip olduğu fiziksel veya maddi değerleri ifade eder. Bu varlıkların değeri zamanla azalabilir veya tükenebilir. İşte bu değer kaybını dikkate alarak finansal raporlarda doğru bir şekilde yansıtmak için kullanılan bir kavram da “amortisman”dır.
Amortisman Nedir?
Amortisman, işletmelerin maddi varlıklarının (makine, teçhizat, bina gibi) kullanım ömrü boyunca değer kaybını düşürmek amacıyla yapılan finansal işlem ve kayıtları ifade eder. Bu işlem, varlığın muhasebe kayıtlarına yansıtılması ve ilgili dönemde gider olarak kabul edilmesi anlamına gelir. Amortisman, gelir tablosundaki net karı düşürerek gerçekçi bir finansal görüntü sunmayı hedefler.
Amortisman Neden Gereklidir?
Amortisman, işletmelerin finansal raporlarını doğru ve adil bir şekilde sunmalarını sağlayan önemli bir kavramdır.
- Varlık Değerinin Azalması: Maddi varlıklar zaman içinde kullanım, aşınma, eskime gibi faktörlerle değer kaybedebilir. Amortisman, bu değer kaybını finansal raporlarda yansıtarak işletmenin gerçek durumunu yansıtmasını sağlar.
- Vergi Avantajı: Bir varlığın değeri azaldıkça, işletme daha düşük vergi öder. Amortismanın dikkate alınması, işletmeye vergi avantajı sağlayabilir.
- Karlılık Analizi: Amortisman düşüldüğünde işletmenin gerçek karlılığını anlamak daha kolay olur. Aksi takdirde, varlık değeri düşmüş olmasına rağmen gelir tablosunda yüksek bir kar görülebilir.
Amortisman Yöntemleri
İşletmelerin varlıklarının zamanla azalan değerini göz önünde bulundurarak finansal analiz yapmalarına yardımcı olur.
- Düz Hat Yöntemi: Bu yöntemde varlığın maliyeti, kullanım ömrüne bölünür ve her yıl aynı tutarda amortisman gideri kaydedilir. Basit ve anlaşılır olması avantaj sağlar.
- Azalan Bakiye Yöntemi: Bu yöntemde her yıl amortisman gideri, kalan değere göre hesaplanır. İlk yıllarda daha yüksek, sonraki yıllarda daha düşük amortisman gideri kaydedilir.
- Üretim Hacmi Yöntemi: Özellikle üretim kapasitesine dayalı varlıklar için kullanılır. Bir yıl içinde üretilecek birim sayısına göre amortisman hesaplanır.
