İşletmelerin mali durumunu değerlendirmek ve finansal analiz yapmak için kullanılan birçok önemli kavram bulunmaktadır. Bu kavramlardan biri de “dönen varlıklar” olarak adlandırılan terimdir. Dönen varlıklar, işletmelerin günlük operasyonlarını sürdürebilmek ve kısa vadeli borçlarını ödeyebilmek için sahip olduğu varlıkları ifade eder. Bu makalede, dönen varlıkların ne olduğunu, neden önemli olduklarını ve işletmelerin finansal sağlıklarının değerlendirilmesinde nasıl kullanıldıklarını inceleyeceğiz.
Dönen Varlıklar Nedir?
Dönen varlıklar, bir işletmenin nakit veya yakın bir gelecekte nakde dönüşebilecek varlıklarını ifade eder. Bu varlıklar genellikle bir yıl içinde dönüştürülme veya tüketilme potansiyeline sahiptir. Dönen varlıklar, işletmelerin operasyonel faaliyetlerini sürdürebilmek, mal ve hizmet üretmek, müşterilere hizmet vermek ve kısa vadeli borçlarını ödemek için gereklidir. Dönen varlıkların içeriği işletmeden işletmeye farklılık gösterebilir, ancak genellikle aşağıdaki kalemleri içerir:
- Nakit ve Nakit Benzerleri: İşletmenin kasasında veya banka hesaplarında bulunan nakit miktarı ile nakde hızla dönüştürülebilecek likit varlıkları içerir.
- Ticari Alacaklar: İşletmenin müşterilerinden alacaklı olduğu miktarı ifade eder. Satılan mal veya hizmetlerin bedelinin tahsil edilmesini beklediği alacaklar bu kalemde yer alır.
- Stoklar: İşletmenin üretim veya satış amacıyla elinde bulundurduğu hammadde, yarı mamul ve mamul ürünlerdir.
- Diğer Dönen Varlıklar: İşletmenin kısa vadeli varlıkları arasında yer alan ancak yukarıda sayılanlardan farklı olan diğer unsurları içerir. Örneğin, vergi iadesi talepleri, ileri tarihli ödemeler ve diğer likit varlıklar bu kategoriye girebilir.
Dönen varlıkların yönetimi, işletmenin likidite durumunu ve kısa vadeli ödeme taahhütlerini karşılama kabiliyetini değerlendirmek için kritik öneme sahiptir. Eğer bir işletme yeterli dönen varlık elde etmez veya bunları etkin bir şekilde yönetmezse, likidite sorunları ortaya çıkabilir ve işletme faaliyetleri aksayabilir.
Dönen Varlıkların Finansal Analizde Kullanımı
Finansal analistler, dönen varlıkları değerlendirirken çeşitli oranları ve yöntemleri kullanabilirler. Bu oranlar, işletmenin likidite durumunu ve operasyonel etkinliğini anlamak için kullanılır. İşte dönen varlıkların finansal analizde kullanımına örnekler:
- Likidite Oranları: İşletmenin dönen varlıklarının, kısa vadeli borçlarını karşılayabilme kabiliyetini ölçer. En yaygın kullanılan likidite oranlarından biri cari orandır. Cari oran, cari varlıkların cari borçlara oranını ifade eder.
- Hız Oranları: İşletmenin stoklarını ne kadar hızlı nakde dönüştürebildiğini gösterir. Stok devir hızı, işletmenin bir dönemde stoklarını kaç kez sattığını gösterir.
- Alacak Devir Hızı: İşletmenin alacaklarını ne kadar hızlı tahsil edebildiğini gösterir. Alacak devir hızı, işletmenin alacaklarını tahsil etme süresini ifade eder.
- Toplam Dönen Varlık Devir Hızı: İşletmenin toplam dönen varlıklarını nasıl kullandığını ve operasyonel etkinliğini gösterir. Toplam dönen varlık devir hızı, işletmenin bir dönemde toplam dönen varlıklarını kaç kez kullandığını gösterir.
