Piyasa yapıcı, finansal piyasalarda likiditeyi artırmak ve piyasaların düzenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için önemli bir rol oynayan profesyonellerdir. Bu makalede, piyasa yapıcıların ne olduğunu, nasıl çalıştıklarını ve finansal piyasalardaki rolünü detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Piyasa Yapıcı Nedir?
Piyasa yapıcılar, finansal varlık ve enstrümanlar için alıcılarla satıcılar arasında işlem yapma işlevini üstlenen finansal kurumlardır. Hisse senetleri, tahviller, emtialar, döviz kurları ve türev ürünler gibi birçok farklı varlık sınıfında piyasa yapıcılığı yapılmaktadır. Piyasa yapıcılar, sürekli olarak alım-satım fiyatları belirleyerek ve likidite sağlayarak piyasalarda aktif bir rol oynarlar.
Piyasa Yapıcıların Rolü ve Görevleri

Piyasa yapıcılar, finansal piyasalarda likiditeyi artırmak ve piyasanın düzenli bir şekilde işlemesini sağlamak amacıyla görev yapan finansal kurumlardır. Özellikle borsalarda ve bazı diğer piyasalarda, piyasa yapıcılar alıcılar ve satıcılar arasında aracılık yaparak piyasanın etkin bir şekilde işlemesini sağlarlar. İşte piyasa yapıcıların rolü ve görevleri:
- Likidite Sağlama: Piyasa yapıcılar, finansal enstrümanların alım-satım işlemlerine sürekli olarak katılarak likidite sağlarlar. Likidite, alıcıların ve satıcıların kolaylıkla işlem yapabilmesi için piyasada yeterli miktarda alım-satım yapılabilir varlık olması demektir. Piyasa yapıcılar, likiditeyi sağlayarak piyasalarda istikrarı artırırlar.
- Spread’i Sıkılaştırma: Spread, bir finansal enstrümanın alış ve satış fiyatı arasındaki farktır. Piyasa yapıcılar, spread’i sıkılaştırarak, alıcı ve satıcılar arasındaki maliyeti azaltırlar. Daha dar spread’ler, işlem maliyetlerini düşürerek yatırımcılar için daha cazip hale gelir.
- Fiyat İstikrarı Sağlama: Piyasa yapıcılar, ani fiyat dalgalanmalarına karşı müdahale ederek fiyat istikrarını sağlamaya çalışırlar. Ani fiyat dalgalanmaları, piyasalarda oluşabilecek aşırı oynaklık ve belirsizlik nedeniyle yatırımcıların riskini artırabilir.
- Emir Taşıma: Piyasa yapıcılar, piyasada likidite sağlamak için kendi hesaplarına karşı pozisyonlar alabilirler. Alım-satım işlemlerine katılarak ve fiyatları sürekli olarak güncelleyerek, alıcı ve satıcılar arasında köprü görevi görürler.
Piyasa Yapıcı Nasıl Çalışır?
Piyasa yapıcılar, genellikle finansal piyasalarda önceden belirlenmiş kurallar ve düzenlemeler doğrultusunda çalışırlar. İşleyişleri şu şekildedir:
- Sürekli İletişim: Piyasa yapıcılar, piyasada sürekli olarak alıcılar ve satıcılar arasında iletişim halindedirler. Elektronik ticaret platformları sayesinde anlık olarak fiyatları izler ve güncellerler.
- Emir Akışı İzleme: Piyasa yapıcılar, gelen emir akışlarını yakından takip ederler. Alım veya satım emri veren yatırımcıların taleplerine göre fiyatları ayarlarlar.
- Piyasa Derinliği Sağlama: Piyasa yapıcılar, piyasadaki alış ve satış emirlerinin derinliğini sağlarlar. Derinlik, belirli bir fiyattan kaç adet varlık alınabileceğini veya satılabileceğini gösteren bir göstergedir.
- Anlık İşlem Gerçekleştirme: Piyasa yapıcılar, alıcı ve satıcıların emirlerini karşılayarak anlık olarak işlem gerçekleştirirler. Bu şekilde piyasadaki likiditeyi artırır ve işlem yapma kolaylığı sağlarlar.
Piyasa Yapıcı ve Yatırımcı İlişkisi
Piyasa yapıcıların varlığı, yatırımcılar için bir dizi avantaj ve dezavantaj sunar:
Avantajlar:
- Likidite sağlama sayesinde anlık işlem yapabilme imkanı.
- Daha dar spread’lerle işlem yapma avantajı.
- Fiyat istikrarı sayesinde ani dalgalanmalardan korunma.
- Piyasa yapıcılar, piyasalardaki belirsizlik dönemlerinde risk yönetimini kolaylaştırır.
Dezavantajlar:
- Piyasa yapıcılar, kendi pozisyonlarını korumak amacıyla fiyatları manipüle edebilir. Bu durum, yatırımcıların zarar etmesine neden olabilir.
- Piyasa yapıcılar, sadece belirli enstrümanlarda likidite sağlayabilir ve diğer enstrümanlarda yetersiz kalabilirler.
- Yoğun piyasa koşullarında, piyasa yapıcılarının hızlı bir şekilde tepki vermesi zor olabilir ve bu da yatırımcılara zarar verebilir.